زمان کوتاهی انفجار ویپ در صدر اخبار بود. در واقع، پخش روزانهی این اخبار در بخش حوادث مدت کوتاهی قبل از آن بود که گروههای مخالف ویپ دربارهی ویپ های JUUL تصمیم بگیرند و شیوع مصرف ویپ در جوانان را هدف اصلی خود قرار دهند. سال 2019 اخباری حول آسیبهای ریوی مربوط به بازار سیاه سیگار الکتریکی THC اوج گرفت و برروی موضوع انفجار سیگار الکتریکی سایه انداخت. تا آن زمان، به این موضوع بهطور مرتب پرداخته میشد.
کسانیکه ویپ را بر اساس اخبار حوادث میشناسند، فکر میکنند که حوادث حرارتی مانند انفجار و اشتعال ویپ امری عادیست، در حالی که این اتفاق بسیار به ندرت میافتد. این پیشآمد ها زمانی رخ میدهند که باتری بیش از حد گرم شود و مواد شیمیایی وگازهای آن بهسرعت خارج میشوند.
بیشتر مردم نمیدانند که اغلب مادها، قلمها و پادهای پرطرفدار ویپ مجهز به مداربندی هستند تا توان خروجی را تنظیم کنند و مصرفکنندگان را از خطرات ناشی از نقص فنی باتری درامان نگه دارد. در بین لوازم جانبی ویپ، تنها مادهای مکانیکی تنطیم نشده ممکن است برای مصرفکنندگان بیتجربه حادثهآفرین باشد.
فیلمهای حوادث مرتبط به باتری ویپ از دوربینهای امنیتی برای افرادی که شناخت کمی از محصولات ویپ دارند ممکن است گمراهکننده باشد. بیننده ممکن است با دیدن آنش گرفتن لباس شخصی که در حال مصرف ویپ است، گمان کند که یک ویپ همان لحظه آتش گرفته است. البته این اتفاق بسیار نادر است.
در واقع، بیشتر از آنکه این حوادث مربوط به نقص فنی تجهیزات باشند به باتری یدک مرتبط هستند که عمدتا به دلیل اشتباه مصرفکننده اتفاق میافتد. بهطور کلی، مصرفکنندگانی که از قوانین ابتدایی ایمنی باتری آگاه هستند، احتمال آتشسوزی ویپشان پایینتر است.
به غیر از تعداد اندکی باتری معیوب، بیشتر حوادث حرارتی و احتراقها دلایل محدودی دارند که بهراحتی میتوان از همهی آنها پیشگیری کرد. مخالفان مصرف ویپ بسیار دربارهی آن بدبین هستند و هیچ چیز به اندازهی آتش گرفتن شلوار کسیکه ویپ مصرف میکند، بدگمانی آنها را وخیم تر نمیکند. بنابراین آنها حقایق را به عنوان استدلالهای پیش و پا افتادهی مبلغان ویپ قلمداد میکنند.
دلیل انفجار و آتش گرفتن ویپ چیست؟
حوادث مرتبط با باتری ویپ عمدتا به دلایلی اتفاق میافتد که میتوان آن را در گروه خطای مصرفکننده قرار داد. در واقع در بیشتر انفجارهای سیگارهای الکترونیکی، حتی یک سیگار الکترونیکی هم دخیل نیست.
باتریهای سرگردان در جیب لباس و یا کیف دستی
بخش عظیمی از انفجارهای ویپها در واقع به دلیل لوازم ویپ اتفاق نمیافتد، بلکه باتریهای سرگردان در جیب شلوار مقصر آن هستند. محققان مرکز FDA محصولات دخانیات دریافتند که 3/77 درصد سوختگیهای ناشی از حوادث ویپ در قسمت فوقانی پا و تحتانی بالاتنه ( محل قرار گرفتن جیب پهلو) بودند.
زمانی که شما دکمه آتش را در دستگاه ویپ فشار میدهید، مدار بین قطبهای منفی و مثبت آن متصل میشود و برق درون دستگاه جاری میشود. نحوهی تغذیهی همهی دستگاههای مدرن الکترونیکی قابل حمل مانند گوشی همراه و مسواک برقی به همن ترتیب است. و همانند این محصولات، دستگاههای تنظیمشده ویپ دارای مدارهای ایمنی اضافی دارند که از افزایش دمای بیش از حد باتری و انفجارآنها در صورت عملکرد ناقص پیشگیری میکند.
متاسفانه جیبهای مصرفکنندگان از حفاظت اتصال کوتاه برخوردار نیستند. اگر شما یک باتری اضافی ماد ویپ به همراه کلیدها و یا سکههایتان در جیبتان حمل کنید، آن اشیای فلزی ممکن است ناگهان به قطبهای مثبت و منفی باتری متصل شود. اگر برق بجای آن که در مدار تنظیمشدهی برق، بطور مستقیم از قطب مثبت به قطب منفی رود؛ انرژی به باتری بازمیگردد و ممکن است دمای باتری به سرعت بالا رود و دچار اشتعال یا انفجار شود.
باتریهای سرگردان هیچگاه نباید در تماس با اشیای فلزی نگاه داشتهشوند. روکشهای پلاستیکی ساده و جلدهای سیلیکونی برای پیشگیری از چنین حوادثی در دسترس هستند. این روکشها ارزان هستند و حتی ممکن است فروشندههای باتری آن را به رایگان در هنگام خرید باتری به شما بدهند. همواره فروشندگان باید هشدارهای لازم و روکش محافطتی را به خریداران باتری ویپ ارائه دهند.
مشکلات حوادث حرارتی و اشتعال باتری ویپ ممکن است در آینده وجود نداشته باشد. فرمولهای جدید باتری در حال توسعه هستند که در آن الکترولیت مایع قابل اشتعال در باتریهای لیتیومی با الکترولیت حالت جامد و پایدار جایگزین میشوند. الکترولیتهای جدید از یک ماده معدنی در حالت کریستالی ساخته شدهاند. محققان دیگری باتریهایی طراحی کردهاند که دارای مانع مقاوم به آتش بین قطبهای مثبت و منفی آن است.
باتریهای تقلبی و کویلهای با مقاوت کم
شدت جریان برق دریافتی یک دستگاه از باتری محدودیت دارد. و ممکن است تولیدکنندگان، عمده فروشان و پخش کنندگان باتری در این عدد بزرگنمایی کنند. برای مثال گاهی اوقات بر روی باتریها نشان ((30 آمپر)) قرار دارد. در حالیکه باتری قادر به تحمل 30 آمپر برای چند ثانیه است و آن را برای کاربری مداوم تامین نمیکند. همهی باتریها دارای پالس، پیک و ردهبندی هستند، در حالیکه هیچگاه بر روی روکش آن چاپ نمیشوند. تولیدکنندهی باتری باید ردهبندی باتری را برای کاربری مداوم آن بر روی آن چاپ کند.
این موضوع برای مصرفکنندگانی پر اهمیت است که کویلهای کممقاومت میسازند تا دربعضی از مادهای تنطیم نشدهی بدون هیچگونه ویژگی ایمنی به کار ببرند. اگر یک اتمایزر از یک باتری بیش از حد ایمنی تغذیه کند، و هیچگونه قطعی جریان در دستگاه وجود نداشته باشد، دمای باتری از کنترل خارج میشود و بیش از حد ، افزایش مییابد. این امر میتواند پیامدهایی همچون اشتعال یا در صورت تخلیهی مشکل گرما، انفجار به همراه داشته باشد. اگر در هنگام انفجار، دستگاه نزدیک به دهان شما باشد، آسیبهای ناشی از آن ممکن است شدید و کشنده باشد.
این پیشآمدها بسیار نادرند ولی بااین وجود رخ میدهند. در سال 2018، یک مرد بر اثر شکافت مغزش به دلیل انفجار یک ماد مکانیکی جان باخت. سال بعد، انفجار یک دستگاه مشابه جان یک مصرفکننده را گرفت و شاهرنگ آن شخص پاره شد. اگر آن مرد از مادهای تنطیم شده استفاده میکرد، هیچ حادثهای او را تهدید نمیکرد.
هیچ مصرف کنندهای نباید از بدون آنکه از قانون اهم و فعل و انفعال مقاومت و الکتریسیته درکی داشته باشد، از مادهای مکانیکی استفاده کند یا کویلهای کممقاومت بسازد. حقیقتاً با وجود انبوه دستگاههای ارزان، یا کیفیت، با میزان وات متغیر و با کنترل دما، درک این مسئله که چرا باید کسی خودش را حتی درگیر ماد مکانیکی کند مشکل است.
باتریهای تقلبی، با کیفیت کم و آسیب دیده
باتریها به صورت انبوه در کارخانه تولید و سپس آزمایش میشوند.گاهی اوقات، باتریهایی که استانداردهای فروش مستقیم به تولیدکنندگان لوازم الکترونیکی رعایت نشده است؛ به خرده فروش فروخته میشوند. سپس خرده فروش روکش آن را عوض میکند تا برند متفاوتی داشته باشد و آن را برای مصارف دیگر میفروشد. بهترین باتریهای ویپ، باتریهایی با بیشترین کیفیت هستند که تولیدکنندگان عمده باتری آن را تولید میکنند.
تقریباً همهی باتریهای ویپ یا سلول لیتیوم یونی (Li-ion) هستند یا سلول لیتیوم پلیمری (LiPo). این سلولها معمولا ایمن هستند. اگرچه ممکن است که از لیمو استفاده کنید مخصوصاً اگر یک باتری ارزان قیمت بخرید که معمولا روکششان عوض شده و کیفیت کمی دارند.
یک از مشکلهای دیگر، باتریهای تقلبی هستند . این باتریها، سلولهایی کم کیفیت و نامناسب هستند که دوباره روکش میشوند و برچسب برندهای با کیفیت دوباره برروی آنها میخورد. معمولا باتریهایی با شدت جریان برقی کم هستند که مانند مدلهای معروف قابل اعتماد مردم (با ردهبندی بالاتر) روکش میشوند. تقربیا همهی باتریهای بازار جعل شدهاند.
برای اجتباب از خرید باتریهای تقلبی و دوباره روکششده، حتما از فروشندگان معتبر باتری خرید کنید. و هرگز از eBay یا فروشندگان ناشناس خرید نکنید. همچنین برندهای معروف را با ردهبندی شدت جریان و مشخصات مناسب انتخاب کنید. چند دلار صرفهجویی کردن با خریدن باتریهای ارزان قیمت ارزش خطرهای آن را ندارد.
یک باتری خوب 18650 حدود 6 تا 12 دلار قیمت دارد. خبر خوب اینکه باتریهای با کیفیت نسبت به باتریهای ارزان، به میزان بیشتری شارژ نگه میدارند و شارژ بیشتری در طول عمر خود میگیرند.
یکی دیگر از دلایل اتصال کوتاه در باتری، آسیب دیدن روکش آن است. پوشش نازک پلاستیکی از بدنهی فلزی باتری از تماس با اطراف محفظهی باتری جلوگیری میکند.این پوشش ممکن است پاره شود در این صورت یا باید باتری را دور بیندازید یا دوباره روکشش کنید. روکش کردن مججد آن کار سختی نیست. میتوانید روکشها را به قیمت ارزان بخرید و آن را در چند دقیقه انجام دهید.
باتریهایی که مکرر سقوط کرده اند یا فرورفتگی قابل ملاحظهای دارند همچنین باید تعویض و بازیافت شوند. محفظههایی که مواد شیمیایی را درون خود نگه میدارند ممکن است آسیب ببینند وسبب واکنش داخلی خطرناک شوند. باتریهایی هم که در آب افتاده اند نیز باید جایگزین شوند.
توجه: بیشتر تولیدکنندگان عمدهی باتری اظهار میکنند که باتریهای 18650 آنها برای دستگاههای ویپ یا سایر محصولاتی که از باتری یک سلولی استفاده میکنند، تولید نشده است.
مشکلات شارژ کردن و بهترین روش آن
ممکن است که سهوا باتریها بیش از حد شارژ شوند، مخصوصاً اگر شارژی را استفاده کنید که برای یک نوع باتری دیگر ساخته شده باشد. برای نمونه،اگر شما با شارژ مخصوص باتریهای بزرگ و با طرفیت بالا ، یک قلم ویپ کوچک شارژ کنید؛ امکان دارد که در سلول باتری ناپایداری پدید آید.
یک شارژر معیوب هم میتواند سبب شارژ کردن بیش از حد در سلولها شود. بهترین شارژرهای باتری ویپ، مجهز به حفاظت اضافه ولتاژ هستند که از شارژ کردن بیش از ظرفیت سلولهای باتری جلوگیری میکند. باتریهای متداول ویپ مانند باتریهای 18650، برای عملکرد در ولتاژ 3.7 ولت ساخته شدهاند ولی ظرفیت آن را دارند که تا 4.1 یا 4.2 ولت شارژ شوند. اگر بیشتر از این شارژ شوند ممکن است که سبب ناپایداری آن شوند.
اگر فقط زمانی باتریها را شارژ کنید که در محل شارژ کردن حضور داشته باشید، بیشتر مشکلات شارژ کردن وجود نخواهند داشت. باتریها را در شب شارژ نکنید. در طول شب آنها را شارژ نکنید و خانه را در زمان شارژ کردن ترک نکنید. اگر باتریها در طول شارژ داغ شدند، آنها را تعویض و بازیافت کنید.
پیشگیریهای ساده = ایمنی باتری
اقدام قانونی قربانیان حوادث باتری ویپ علیه فروشگاههای ویپ و تولیدکنندگان باتری متداول شده است. دادخواهیهایی مانند این، مسیری قابل اطمینان برای وکیلهای تصادفها و آسیبهای بدنی است تا دستمزدی متوسط داشته باشند. زیرا شرکتهای بیمهای که بیمهی مسئولیت فروشندگان و تولیدکنندگان باتری را پوشش میدهند، تقریباً هر کاری را انجام میدهند. ولی انفجار یا اشتعال یک سیگار الکترونیکی به ندرت تقصیر تولیدکننده یا فروشنده است. تقریبا همهی آن-ها به دلیل اشتباه مصرفکننده اتفاق میافتد.
در آینده، باتریها از نطر شیمیایی ایمنتر خواهندبود و خطرها حذف خواهند شد. تا آن زمان، توجه به روشهای ایمنی باتری میتواند بیشتر پیشآمد ها را حذف کند.